Saltu al enhavo

Listo de riveroj laŭ longo

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Tio estas listo de la plej longaj riveroj sur la Tero. Ĝi inkludas riversistemojn, kiuj estas pli ol 1 000 kilometrojn longaj. Oni devas atenti, ke estas multaj disputoj pri la longecoj de riveroj, foje ĉar oni inkludas aŭ ne inkludas alfluantojn, foje ĉar oni inkludas aŭ ne neprecizajn longareon ĉe la ekfluo, tio estas ne klaras kie precize estas la ekfluo (foje simile pri la elfluo), kaj foje oni ne uzas la samajn mezursistemojn, kiuj ju pli precizaj des pli longaj, ekzemple je kalkuloj de meandroj, kurboj ktp. Tiele ĉe plej riveroj, diferencaj fontoj havigas konfliktajn informojn pri la longo de riversistemo. La informaro en diferencaj fontoj estas inter parentezoj.

Kontinenta koloro
Afriko Azio Aŭstralio Eŭropo Nordameriko Sudameriko
Rivero Longo (km) Longo (mejloj) Akvokolekta areo (km²) Averaĝa akvoŝarĝo (m³/s) Elfluo Landoj en la akvokolekta areo
1. Nilo – Kagera (Nilo estas kutime konsiderita la plej longa rivero en la mondo, kun longo de ĉirkaŭ 6,650 km,[1] kaj Amazono la dua plej longa, kun longo de almenaŭ 6,400 km.[2] En ĵusaj jardekoj polemikoj intensiĝis pri la vera fonto kaj tiele la ĝusta longo de Amazono.[3][4] Brazilaj kaj peruaj studoj en 2007 kaj 2008 aldonis la akvofluon el la suda fluo de Amazono tra tajdaj kanaloj kaj la estuaro de Pará de Tocantins kaj poste konkludis, ke Amazono havas longon de 6,992 km kaj estas pli longa ol Nilo, kies longo estis kalkulita je 6,853 km.[5] Tamen, je 2010 la longo de ambaŭ riveroj restas malferma al interpretado kaj kontinua polemiko.) 6,853
(6,650)
4,258
(4,132)
3,254,555 5,100 Mediteraneo Etiopio, Eritreo, Sudano, Ugando, Tanzanio, Kenjo, Ruando, Burundo, Egipto, Demokratia Respubliko Kongo, Suda Sudano
2. Amazono – Ukajalo – Apurimako (Vidu supre) 6,992
(6,400)
4,345
(3,976)
7,050,000 219,000 Atlantika Oceano Brazilo, Peruo, Bolivio, Kolombio, Ekvadoro, Venezuelo, Gujano
3. Jangzio
(Ĉang Jiang)
6,300
(6,418)
3,917
(3,988)
1,800,000 31,900 Orientĉina Maro Ĉinio
4. MisisipoMisuroJefferson 6,275
3,902
2,980,000 16,200 Golfo de Meksiko Usono (98.5%), Kanado (1.5%)
5. JenisejoAngaraSelenge 5,539
3,445
2,580,000 19,600 Karaa Maro Rusio (97%), Mongolio (2.9%)
6. Flava Rivero
(Huang He)
5,464
3,395
745,000 2,110 Bohaja Maro Ĉinio
7. OboIrtiŝo 5,410 3,364 2,990,000 12,800 Golfo de Obo Rusio, Kazaĥio, Ĉinio, Mongolio
8. Paranao – Río de la Plata

[6]

4,880
3,030
2,582,672 18,000 Río de la Plata Brazilo (46.7%), Argentino (27.7%), Paragvajo (13.5%), Bolivio (8.3%), Urugvajo (3.8%)
9. KongoĈambeŝi
(Zairo)
4,700
2,922
3,680,000 41,800 Atlantika Oceano Demokratia Respubliko Kongo, Centrafrika Respubliko, Angolo, Respubliko Kongo, Tanzanio, Kameruno, Zambio, Burundo, Ruando
10. AmuroArguno
(Heilong Jiang)
4,444 2,763 1,855,000 11,400 Oĥotska Maro Rusio, Ĉinio, Mongolio
11. Leno (Лена) 4,400
2,736
2,490,000 17,100 Lapteva Maro Rusio
12. Mekongo
(Lancang Jiang)
4,350 2,705 810,000 16,000 Sudĉina Maro Ĉinio, Birmo, Laoso, Tajlando, Kamboĝo, Vietnamio
13. MackenzieSlavePacoFinlay 4,241
2,637
1,790,000 10,300 Beaufort-maro Kanado
14. Nigero 4,200
2,611
2,090,000 9,570 Golfo de Gvineo Niĝerio (26.6%), Malio (25.6%), Niĝero (23.6%), Alĝerio (7.6%), Gvineo (4.5%), Kameruno (4.2%), Burkino (3.9%), Eburbordo, Benino, Ĉado
15. MurrayDarling 3,672[7] 2,282
1,061,000 767 Suda Oceano Aŭstralio
16. TocantinsAraguaia 3,650 2,270 950,000 13,598 Atlantika Oceano, Amazono Brazilo
17. Volga 3,645 2,266 1,380,000 8,080 Kaspia Maro Rusio
18. Ŝatt al-Arab – Eŭfrato 3,596
2,236
884,000 856 Persa Golfo Irako (60.5%), Turkio (24.8%), Sirio (14.7%)
19. MadeiraMamoréGrandeCaineRocha 3,380 2,100 1,485,200 31,200 Amazono Brazilo, Bolivio, Peruo
20. Purús 3,211 1,995 63,166 8,400 Amazono Brazilo, Peruo
21. Jukono 3,185 1,980[8] 850,000 6,210 Beringa Maro Usono (59.8%), Kanado (40.2%)
22. Induso 3,180 1,976 960,000 7,160 Araba Maro Pakistano (93%), Barato, Ĉinio
23. São Francisco 3,180*
(2,900)
1,976*
(1,802)
610,000 3,300 Atlantika Oceano Brazilo
24. Sirdarjo – Narino 3,078 1,913 219,000 703 Arala Maro Kazaĥio, Kirgizio, Uzbekio, Taĝikio
25. Salŭin
(Nu Jiang)
3,060 1,901 324,000 3,153[9] Andamana Maro Ĉinio (52.4%), Birmo (43.9%), Tajlando (3.7%)
26. Sankt-Laŭrenco – Grandaj Lagoj 3,058 1,900[8] 1,030,000 10,100 Golfo Sankt-Laŭrenco Kanado (52.1%), Usono (47.9%)
27. Rio Grande 3,057 1,900[8] 570,000 82 Golfo de Meksiko Usono (52.1%), Meksiko (47.9%)
28. Malsupra Tunguska 2,989 1,857 473,000 3,600 Jenisejo Rusio
29. BramaputroCangpo 2,948* 1,832* 1,730,000 19,200[10] Gango Barato (58.0%), Ĉinio (19.7%), Nepalo (9.0%), Bangladeŝo (6.6%), Disputata Barato/Ĉinio (4.2%), Butano (2.4%)
30. DanuboBreg


(Duna)

2,888* 1,795* 817,000 7,130 Nigra Maro Rumanio (28.9%), Hungario (11.7%), Austrio (10.3%), Serbio (10.3%), Germanio (7.5%), Slovakio (5.8%), Bulgario (5.2%), Kroatio (4.5%),
31. Zambezi
(Zambesi)
2,693* 1,673* 1,330,000 4,880 Mozambika Kanalo Zambio (41.6%), Angolo (18.4%), Zimbabvo (15.6%), Mozambiko (11.8%), Malavio (8.0%), Tanzanio (2.0%), Namibio, Bocvano
32. Viljuj 2,650 1,647 454,000 1,480 Leno Rusio
33. Araguaia 2,627 1,632 358,125 5,510 Tocantins Brazilo
34. GangoHugliPadma


(Gango)

2,620[11] 1,628 907,000 12,037[12] Golfo de Bengalo Barato, Bangladeŝo, Nepalo, Ĉinio
35. Amudarjo -- Pjanĝ 2,620 1,628 534,739 1,400 Arala Maro Uzbekio, Turkmenio, Taĝikio, Afganio
36. Japurá
(Rio Yapurá)
2,615* 1,625* 242,259 6,000 Amazono Brazilo, Kolombio
37. NelsonSaskaĉevano 2,570 1,597 1,093,000 2,575 Hudsona Golfo Kanado, Usono
38. Paragvajo
(Rio Paraguay)
2,549 1,584 900,000 4,300 Paraná Brazilo, Paragvajo, Bolivio, Argentino
39. Kolima 2,513 1,562 644,000 3,800 Orientsiberia Maro Rusio
40. Pilkomajo 2,500 1,553 270,000 Paragvajo Paragvajo, Argentino, Bolivio
41. Supra Obo -- Katuno 2,490 1,547 Obo Rusio
42. Iŝim 2,450 1,522 177,000 56 Irtiŝo Kazaĥio, Rusio
43. Juruá 2,410 1,498 200,000 6,000 Amazono Peruo, Brazilo
44. Uralo 2,428 1,509 237,000 475 Kaspia Maro Rusio, Kazaĥio
45. Arkansaso 2,348 1,459 505,000
(435,122)
1,066 Misisipo Usono
46. Kolorado (okcidenta Usono) 2,333 1,450 390,000 1,200 Golfo de Kalifornio Usono, Meksiko
47. Olenjok 2,292 1,424 219,000 1,210 Lapteva Maro Rusio
48. Dnepro 2,287 1,421 516,300 1,670 Nigra Maro Rusio, Belorusio, Ukrainio
49. Aldan 2,273 1,412 729,000 5,060 Leno Rusio
50. UbangiUele[13] 2,270 1,410 772,800 4,000 Kongo Demokratia Respubliko Kongo, Centrafrika Respubliko, Respubliko Kongo
51. Negro 2,250 1,398 720,114 26,700 Amazono Brazilo, Venezuelo, Kolombio
52. Kolumbio 2,250 (1,953) 1,398 (1,214) 415,211 7,500 Pacifika Oceano Usono, Kanado
53. Perlo – Ĵujiang 2,200 1,376 437,000 13,600 Sudĉina Maro Ĉinio (98.5%), Vietnamio (1.5%)
54. Ruĝa (Usono) 2,188 1,360 78,592 875 Misisipo Usono
55. Iravadio
(Iraŭadio)
2,170 1,348 411,000 13,000 Andamana Maro Birmo
56. Kasai 2,153 1,338 880,200 10,000 Kongo Angolo, Demokratia Respubliko Kongo
57. OhioAllegheny 2,102 1,306 490,603 7,957 Misisipo Usono
58. Orinoko 2,101 1,306 1,380,000 33,000 Atlantika Oceano Venezuelo, Kolombio, Gujano
59. Tarim 2,100 1,305 557,000 Lop Nur Ĉinio
60. Xingu 2,100 1,305 Amazono Brazilo
61. Oranĝo 2,092 1,300     Atlantika Oceano Sudafriko, Namibio, Bocvano, Lesoto
62. Norda Salado 2,010 1,249 Paraná Argentino
63. Vitim (Витим) 1,978 1,229 Leno Rusio
64. Tigriso 1,950 1,212 Ŝatt al-Arab Turkio, Irako, Sirio
65. Songhua 1,927 1,197 Amur Ĉinio
66. Tapajós 1,900 1,181 Amazono Brazilo
67. Don 1,870 1,162 425,600 935 Azova Maro Rusio, Ukrainio
68. Ŝtona Tunguska 1,865 1,159 240,000 Jenisejo Rusio
69. Peĉora 1,809 1,124 322,000 Barenca Maro Rusio
70. Kama 1,805 1,122 507,000 Volga Rusio
71. Limpopo 1,800 1,118 413,000 Hinda Oceano Mozambiko, Zimbabvo, Sudafriko, Bocvano
72. Guaporé (Itenez) 1,749 1,087 Mamoré Brazilo, Bolivio
73. Indigirka 1,726 1,072 360,400 1,810 Orientsiberia Maro Rusio
74. Snake 1,670 1,038 279,719 1,611 Kolumbio Usono
75. Senegalo 1,641 1,020 419,659 Atlantika Oceano Gvineo, Senegalo, Malio, Maŭritanio
76. Urugvajo 1,610 1,000 370,000 Atlantika Oceano Urugvajo, Argentino, Brazilo
77. Rivero Murrumbidgee 1,600 994 Rivero Murray Aŭstralio
77. Blua Nilo 1,600 994 326,400 Nilo Etiopio, Sudano
77. Churchill 1,600 994 Hudsona Golfo Kanado
77. Ĥatanga 1,600 994 Lapteva Maro Rusio
77. Okavango 1,600 994 Okavanga Delto Namibio, Angolo, Bocvano
77. Voltao 1,600 994 Golfo de Gvineo Ganao, Burkino, Togolando, Eburbordo, Benino
83. Beni 1,599 994 283,350 8,900 Madeira Bolivio
84. Plato 1,594 990 Misuro Usono
85. Tobol 1,591 989 Irtiŝo Kazaĥio, Rusio
86. JubbaShebelle 1,580* 982* Hinda Oceano Etiopio, Somalio
87. Içá (Putumajo) 1,575 979 Amazono Brazilo, Peruo, Kolombio, Ekvadoro
88. Magdalena 1,550 963 263,858 9,000 Karibio Kolombio
89. Han 1,532 952 Jangzio Ĉinio
90. Kura 1,515 941 Kaspia Maro Turkio, Kartvelio, Azerbajĝano
91. Okao 1,500 932 Volga Rusio
92. Guaviare 1,497 930 Orinoko Kolombio
93. Pecos 1,490 926 Rio Grande Usono
94. Supra Jenisejo -- Malgranda Jenisejo (Kaa-Hem) 1,480 920 Jenisejo Rusio, Mongolio
95. Godavari 1,465 910 312,812 3,061 Golfo de Bengalo Barato
96. Kolorado (Teksaso) 1,438 894 Golfo de Meksiko Usono
96. Río Grande (Guapaj) 1,438 894 102,600 264 Iĉilo Bolivio
98. Oder-Warta 1,425 Balta Maro Pollando, Germanio
99. Belaja 1,420 882 Kama Rusio
99. CooperBarcoo 1,420 880 Lago Eyre Aŭstralio
101. Maranjono 1,415 879 Amazono Peruo
102. Dnestro 1,411 (1,352) 877 (840) Nigra Maro Ukrainio, Moldavio
103. Benue 1,400 870 Niĝero Kameruno, Niĝerio
103. Ili
(Jili)
1,400 870 Balkaŝo Ĉinio, Kazaĥio
103. WarburtonGeorgina 1,400 870 Lago Eyre Aŭstralio
106. Satleĝo 1,372 852 Ĉenab Ĉinio, Barato, Pakistano
107. Jamuna 1,370 851 366,223 2,950 Gango Barato
107. Vjatka 1,370 851 Kama Rusio
109. Fraser 1,368 850 220,000 3,475 Pacifika Oceano Kanado
110. Mtkvari (Kura) 1,364 848 Kaspia Maro Azerbajĝano, Kartvelio, Armenio, Turkio, Irano
111. Grande 1,360 845 Paraná Brazilo
112. Brazos 1,352 840 Golfo de Meksiko United States
113. Cauca 1,350 839 Magdalena Kolombio
114. Liao 1,345 836 Bohaja Maro Ĉinio
115. Jalongo 1,323 822 Jangzio Ĉinio
116. Iguazuo 1,320 820 Paraná Brazilo, Argentino
116. Oljokma 1,320 820 Leno Rusio
118. Norda Dvina – Suĥona 1,302 809 357,052 3,332 Blanka Maro Russia
119. Kriŝno 1,300 808 Golfo de Bengalo Barato
119. Iriri 1,300 808 Ŝinguo Brazilo
121. Narmado 1,289 801 Araba Maro Barato
122. Lomami[14] 1,280 795 Kongo Demokratia Respubliko Kongo
123. Otavo 1,271 790 146,300 1,950 Sankt-Laŭrenco Kanado
124. Lermao - Rivero Grande de Santiago 1,270 789 119,543 Pacifiko Meksiko
125. ElbeVltava 1,252 778 148,268 711 Norda Maro Germanio, Ĉeĥa Respubliko
126. Zeja 1,242 772 Amur Rusio
127. Juruena 1,240 771 Tapajós Brazilo
128. Supra Misisipo 1,236 768 Misisipo Usono
129. Rejno 1,233 768 198,735 2,330 Norda Maro Germanio, Francio, Svisio, Nederlando, Aŭstrio, Liĥtenstejno, Italio (minimume), Belgio, Luksemburgio
130. Atabasko 1,231 765 95,300 Makenzio Kanado
131. Kanada 1,223 760 Arkansaso Usono
132. Norda Saskaĉevano 1,220 758 Saskaĉevano Canada
133. Vaal 1,210 752 Oranĝo Sudafriko
134. Shire 1,200 746 Zambezi Mozambiko, Malavio
135. Nen
(Nonni)
1,190 739 Songhua Ĉinio
136. Kızılırmak 1,182 734 115,000 400 Nigra Maro Turkio
137. Verda 1,175 730 Kolorado (okcidenta Usono) Usono
138. Lakto 1,173 729 Misuro Usono, Kanado
139. Ĉindvino 1,158 720 Iravadio Birmo
140. Sankuru 1,150 715 Kasai Demokratia Respubliko Kongo
140. Ŭu Jiang 1,150 715 80,300 1,108 Jangzio Ĉinio
141. Ruĝa (Azio) 1,149 714 143,700 2,640 Vjetnama golfo Ĉinio, Vietnamio
142. James (Dakotoj) 1,143 710 Misuro Usono
142. Kapuas 1,143 710 Sudĉina Maro Indonezio
144. Desna 1,130 702 88,900 360 Dnepro Rusio, Belorusio, Ukrainio
144. Hilmend 1,130 702 Hamun-i-Helmand Afganio, Irano
144. Madre de Dios 1,130 702 125,000 4,915 Beni Peruo, Bolivio
144. Tietê 1,130 702 Paraná Brazilo
144. Viĉegda 1,130 702 Norda Dvina Rusio
149. Sepik 1,126 700 77,700 Pacifika Oceano Papuo-Nov-Gvineo, Indonezio
150. Cimarron 1,123 698 Arkansaso Usono
151. Anadiro 1,120 696 Anadira Golfo Russia
151. Paraíba do Sul 1,120 696 Atlantika Oceano Brazilo
153. Rivero Jialingo 1,119 695 Jangzio Ĉinio
154. Liard 1,115 693 Mackenzie Kanado
155. Kumberlando 1,105 687 46,830 862 Misisipo Usono
156. Blanka 1,102 685 Misisipo Usono
157. Huallaga 1,100 684 Maranjono Peruo
157. Kŭango 1,100 684 263,500 2,700 Kasai Angolo, Demokratia Respubliko Kongo
157. Dra 1,100 684 Atlantiko Maroko
160. Gambio 1,094 680 Atlantiko Gambio, Senegalo, Gvineo
161. Ĉenabo 1,086 675 Induso BArato, Pakistano
162. Yellowstone 1,080 671 114,260 Misuro Usono
162. Gagaro 1,080 671 127,950 2,990 Gango Barato, Nepalo, Ĉinio
164. Rivero Huai 1,078 670 270,000 1,110 Jangzio Ĉinio
165. Aras 1,072 665 102,000 285 Kura Turkio, Armenio, Azerbajĝano, Irano
166. Rivero Ĉu 1,067 663 62,500 nenio Kirgizio, Kazaĥio
167. Donec 1,078 (1,053) 670 (654) Don Rusio, Ukrainio
168. Bermejo 1,050 652 Paragvajo Argentino, Bolivio
168. Fly 1,050 652 Golfo de Papuo Papuo-Nov-Gvineo, Indonezio
168. Kuskokwim 1,050 652 Beringa Maro Usono
171. Tenesio 1,049 652 Ohio Usono
172. Vistulo 1,047 630 194,424 1,080 Balta Maro Pollando
173. Aruvimi[14] 1,030 640 Rivero Kongo Demokratia Respubliko Kongo
174. Daŭgavo 1,020 634 87,900 678 Golfo de Rigo Latvio, Belorusio, Rusio
175. Gila 1,015 631 Kolorado (western U.S.) Usono
176. Luaro 1,012 629 115,271 840 Atlantika Oceano Francio
177. Esekibo 1,010 628 Atlantika Oceano Gujano
177. Ĥopero 1,010 628 Don Rusio
179. Taĵo
(Tajo/Tejo)
1,006 625 80,100 Atlantika Oceano Hispaio, Portugalio
  • Kiam la longo de rivero estas sekvata de asterisko, ĝi estas averaĝo de multoblaj informofontoj. Se la diferenco en longo inter donita informofontoj estas grava, ĉiuj longoj estas listigitaj. Sed se longoj el duarangaj informofontoj estas similaj, ili estas averaĝe kaj tiu nombro havas asteriskon.
  • Sciencistoj disputas ĉe la Amazono aŭ la Nilo estas la plej longa rivero en la mondo. Tradicie, la Nilo estis konsiderita pli longa, sed ĵusa informaro sugestas ke Amazono povas esti pli longa. Diferencoj en la registrita longo de Amazono ĉefe dependas ĉu validas aŭ ne kalkuli fluon sude de la insulo Marajó ĉe la elfluo de Amazono. Nova pruvaro, (datita la 16an de junio 2007) akirita el alt-altituda scienca aventuro en Andoj, postulas ke "Amazono estas pli longa ol la Nilo je ĉirkaŭ 100 km, kaj sia plej longa riverfonto estas la rojo Carhuasanta originanta en la sudo de Peruo en la nordaj deklivoj de la monto Nevado Mismi kaj fluo en la Apurimako".[15] Tamen, la origino de la rivero ĉe Nevado Mismi estis konata pli ol unu jardeko pli frue (vidu Jacek Palkiewicz), kaj satelitbazita mezuro el tu origino ĉe la Amazona elfluo rezultis en ne pli ol 6,400 km.
  • Ĝenerale, la plej ofta uzata/moderna nomo de la rivero estas uzita. La nomo en indiĝena lingvo aŭ alternativa literumado povas esti montrata.
La rivero Misisipo ĝuste norde de Sankta Luiso.
La rivero Sankta Laŭrenco laŭlonge de la limo Novjorkio-Kebekio.

Piednotoj

[redakti | redakti fonton]
  1. "Nile River". Encyclopædia Britannica. 2010. [1] Alirita la 3an de Aŭgusto 2010.
  2. "Amazon River". Encyclopædia Britannica. 2010. [2] Alirita la 3an de Aŭgusto 2010.
  3. "Amazon river 'longer than Nile'". BBC News. 16a de Junio 2007. [3] Alirita la 3an de Aŭgusto 2010.
  4. Amazon Longer Than Nile River, Scientists Say. National Geographic. Alirita 4a de Marto 2015 .
  5. "Studies from INPE indicate that the Amazon River is 140km longer than the Nile". Brazilian National Institute for Space Research. [4] Arkivigite je 2011-04-11 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 3an de Aŭgusto 2010.
  6. Río de la Plata. Encyclopædia Britannica. Alirita 11a de Aŭgusto 2010 .
  7. Longest Rivers. Geoscience Australia. Alirita 4a de Marto 2015 .
  8. 8,0 8,1 8,2 J.C. Kammerer. Largest Rivers in the United States. US Geological Survey (1a de septembro 2005). Alirita 25a de Januaro 2015 .
  9. Syvitski, James P. M., Vörösmarty, Charles J., Kettner, Albert J., Green, Pamela. Impact of Humans on the Flŭ of Terrestrial Sediment to the Global Coastal Ocean. Arkivita el la originalo je 2006-09-19. Alirita 2006-02-27 .
  10. River and Drainage System of Bangladesh. Alirita 2007-02-27 .
  11. Parua, Pranab Kumar. (3a de Januaro 2010) The Ganga: water use in the Indian subcontinent. Springer, p. 272. ISBN 978-90-481-3102-0.
  12. Ganges–Farakka
  13. Bossche, J.P. vanden. (1990) Source Book for the Inland Fishery Resources of Africa, Volume 1. Food and Agriculture Organization of the United Nations. ISBN 978-92-5-102983-1.
  14. 14,0 14,1 Bossche, J.P. vanden. (1990) Source Book for the Inland Fishery Resources of Africa, Volume 1. Food and Agriculture Organization of the United Nations. ISBN 978-92-5-102983-1.
  15. Daily Telegraph, Lunde 18a de Junio 2007, paĝo 18